ENFAL SURESİ 1. AYETİ İLE 41. AYETİ ARASINDA ÇELİŞKİ VAR MI? \ İsmail Hakkı BAŞDAĞ

Elimizde olan Kur’an çevirilerinde yapılan önemli bir eksikliklerden bir tanesi, aynı konu ile ilgili ayetlerin birbiri ile ilişkisinin yapılan çeviride kurulamaması neticesinde, dikkatli bir okuyucunun gözüne takılarak, ayetler arasında bir çelişki olabileceği yönünde bir şüpheye düşmesine neden olunmasıdır.

Hele bu okuyucu, bu kitabı Kur’an ayetleri arasında çelişki bulmak amacı ile okuyor ise, mal bulmuş mağribi gibi sevinerek, Arşimet misali “Buldum Buldum” diye bağırarak, kendisini sokaklara bile atabilmektedir. Dinini Kur’an’dan öğrenmek için yeni yeni Kur’an meali okuyan bir kimsenin ise, ayetler arasında nasıl bir bağ kurulabileceği noktasında, tereddüte düşmesi kuvvetli bir ihtimaldir.

Kur’an çevirisi yapmaya soyunan kimselerin bu noktaya dikkat etmesinin önemini tekrar hatırlatarak, bazılarının kafasında istifhama neden olan iki ayeti konu ederek, söylemek istediklerimizin daha kolay anlaşılmasını sağlamaya çalışalım.

Enfal Suresi 1. ayetinin metni ve metne sadık kalarak yapılan bir kaç çeviri örneği şöyledir;

Bayraktar Bayraklı:

Sana savaş ganimetlerini soruyorlar. De ki: “Ganimetler Allah ve Peygamberi’ne aittir. O halde Allah’tan sakınınız, aranızda barış ve esenliği sağlayınız. Eğer müminler iseniz, Allah ve Resul’üne itaat ediniz.”

Edip Yüksel:

Savaş ganimetleri hakkında senden soruyorlar. De ki: ‘Ganimetler, ALLAH’ın ve elçisinindir.’ ALLAH’ı dinleyin, aranızı düzeltin. İnanıyorsanız, ALLAH’a ve elçisine uyun.

Muhammed Esed:

Sana ganimetler hakkında soracaklar. De ki: “Bütün ganimetler Allah’a ve Onun Elçisine aittir” Öyleyse, Allahtan yana bilinç ve duyarlık içinde olun; aranızda kardeşlik bağlarınızı canlı tutun; Allah’a ve Onun Elçisine karşı duyarlık gösterin, eğer (gerçekten) inanan kimselerseniz!

Süleyman Ateş:

Sana ganimetlerden sorarlar; de ki: “Ganimetler, Allah’ın ve Elçi(si)nindir. Siz, (gerçekten) inananlar iseniz, Allah’tan korkun, aranızı düzeltin, Allah’a ve Elçisine itaat edin!”

Şaban Piriş:

Sana ganimetleri soruyorlar. De ki: -Ganimetler, Allah’a ve Elçisi’ne aittir. Allah’tan korkun, aranızı düzeltin. Eğer mümin iseniz Allah’a ve Elçisi’ne itaat ediniz.

Ömer Nasuhi Bilmen:

Sana ganimetlerden soruyorlar. De ki: «Ganimetler Allah Teâlâ’ya ve Peygamber’e aittir. Artık Allah Teâlâ’dan korkunuz. Aranızdaki hâli düzeltiniz ve Allah Teâlâ’ya ve Resulüne itaat ediniz, eğer Mümin kimseler iseniz.»

Yukarıdaki Enfal Suresi 1. ayetinin yapılmış çeviri örneklerine baktığımızda, “Yanlış” olarak nitelenebilecek bir çeviri hatası bulunmamaktadır. Yapılan çeviriler, metne sadık kalarak yapılmış çevirilerdir. Ancak aynı surenin 41. ayetine baktığımızda, bu tür çevirilerin yapıldığı Kur’an meallerini okuyan kimselerin kafalarında soru işareti oluşması kaçınılmazdır.

[008.041] Eğer Allah’a ve hakkı batıldan ayıran o günde, iki topluluğun karşılaştığı günde kulumuza indirdiğimize inanıyorsanız, bilin ki, ele geçirdiğiniz ganimetin beşte biri Allah’ın, Resulünün ve yakınlarının, yetimlerin, düşkünlerin ve yolcularındır. Allah her şeye Kadir’dir.

Enfal Suresi 1. ayetinin yukarıda vermiş olduğumuz türden çevirileri ile aynı surenin 41. ayetini okuyan bir kısım insan “Bir ayette ganimetler Allah ve Resulünündür, bir ayette ise beşte biri Allah ve Resulünündür deniliyor” şeklinde bir düşünce içine girerek, bu müşkül durumun nasıl giderilebileceği yönündeki sorunun cevabını arayacaktır.

İndirdiği kitap’ta asla çelişki olmadığını (4. 82) beyan eden Rabbimiz, bize yalan söylemeyeceğine göre, bu kitap içinde çelişki olduğunu iddia etmek, Allah (CC) ye iftira etmek anlamına gelecek, asıl çelişkinin bu ayetler arasındaki anlam bağını kurmamakta ısrar edenlerde olduğu görülecektir.

Enfal Suresi 41. ayetine baktığımızda, ayetin savaş ganimetlerinin dağılımı hakkında bir HÜKÜM beyan ettiğini görmekteyiz. O halde Enfal suresi 1. ayetine öyle bir anlam verilmelidir ki, 41. ayet ile bağdaşsın ve herhangi bir müşkülata mahal vermesin.

Enfal Suresi 41. ayeti, ganimet dağılımı konusunda HÜKÜM beyan ettiğine göre, aynı surenin 1. ayeti ganimet dağılımı konusunda kimin yetki sahibi olduğunu beyan eden bir anlam dâhilinde çeviri yapılması gerekmektedir.

Buna göre Enfal Suresi 1. ayetine bu noktaya işaret eden bir parantez açılarak, okuyucunun kafasında herhangi bir istifham oluşmasına engel olunabilir.

Sana savaş ganimetlerini soruyorlar. De ki: Ganimetler (HAKKINDA HÜKÜM VERMEK) Allah ve Peygamber’e aittir. O halde siz müminler iseniz Allah’tan sakının, aranızı ıslah edin, Allah ve Resûlüne itaat edin.

Enfal Suresi 1. ayetine doğru anlam vermek için, aynı surenin 41. ayeti dikkate alınmalı ve bazı okuyucuların kafasında oluşabilecek herhangi bir istifhama meydan verilmemelidir.

Bağlam dikkate alınarak yapılmış bir kaç çeviri örneği vermek gerekirse şu çevirileri verebiliriz;

Ali Fikri Yavuz:

(Ey Resulüm), sana harb ganimetlerinin kime ait olduğunu soruyorlar. De ki: “- Bu ganimetlerin taksimi, Allah’a ve Resulüne aittir. Onun için, siz gerçekten müminseniz Allah’tan korkun ve birbirinizle aranızı düzeltin (geçimsizlik yapmayın), Allah’a ve Resulüne itaat edin.”

Elmalılı Hamdi Yazır:

Sana ganimetlerin taksiminden soruyorlar, de ki ganimetlerin taksimi Allah’a ve Resulüne aid, onun için siz gerçekten Müminlerseniz Allah’tan korkun da birbirinizle aranızı düzeltin, Allah’a ve Resulüne itaat edin

Hasan Basri Çantay:

(Habîbim) sana harb ganimetleri (nin hükmünü) sorarlar. De ki: «(Bu) ganimetler Allah’ın ve Resulünündür. O halele (tam) Müminlerseniz Allah’tan korkun, (ihtilâfa düşmeyip) aranızı düzeltin, Allah’a ve peygamberine İtaat edin.

Sonuç olarak; Kur’an çevirilerinde önemli bir sorun olarak ortaya çıkan konu bütünlüğü gözetilmeden yapılan çevirilerde bazı okuyucuların kafalarında bazı istifhamlar oluşmaktadır. Kur’an çevirisi yapmaya soyunanların konu bütünlüğünü dikkate alan çeviriler yapamaması onların Kur’an’a yeteri kadar hâkim olamadıklarının göstergesidir.

Parantezli mealler her ne kadar bazı yerlerde çeviren kimsenin kafasındaki ön kabulü yansıtması açısından sakıncalı olarak görülmüş olsa da, bazı yerlerde okuyucuların kafasındaki istifhamların giderilmesi için gerekli olduğunu söyleyebiliriz.

Enfal Suresi 1. ve 41. ayetleri arasında konu bütünlüğünün dikkate alınarak anlam verilmesi araya 41. ayetin anlamı dikkate alınan bir parantez açılarak sağlanabilir.

EN DOĞRUSUNU ALLAH (CC) BİLİR.